Fout teakhout gebruikt op de Groene Draeck

Voor het nieuwe dek van de Groene Draeck, het zeiljacht van prinses Beatrix, is omstreden teakhout uit Myanmar gebruikt dat ondanks sancties en importverboden z’n weg blijft vinden naar Nederland. 

De Lemsteraak van prinses Beatrix, de Groene Draeck, is tijdens de grootschalige renovatie in 2022 voorzien van een nieuw dek van teakhout. Een klein deel van het oude hout kon worden hergebruikt, maar voor de rest is teakhout uit Myanmar gebruikt, bevestigen meerdere deskundigen.
Myanmar is een dictatuur waar mensenlevens weinig waard zijn. De dictatuur wordt mede gefinancierd door houtkap en teakhandel. Vanwege de hoge opbrengsten wordt er in het oerwoud veel meer teak gekapt dan er kan bijgroeien, met ontbossing tot gevolg. Al sinds 2007 zijn er sancties op de import van teak uit Myanmar of zulke strenge regels dat de import praktisch onmogelijk is. Maar in de luxe scheepsbouw wordt het materiaal desondanks nog veel gebruikt, zo ook op het schip van prinses Beatrix.

Jaarringen

Drie ervaren dekkenbouwers die op verzoek van RTL Nieuws naar de gerenoveerde Groene Draeck keken, weten het zeker. “Dit is teakhout uit Myanmar, zonder twijfel”, zegt onder meer Jacob Lok, die al 35 jaar teakdekken bouwt op zijn jachtwerf Lok in Zwartsluis.
Twee andere dekkenbouwers die onafhankelijk van Lok het hout beoordeelden, komen tot dezelfde conclusie. Zij kijken daarbij vooral naar de jaarringen in het hout. Myanmar is het enige land ter wereld dat nog wilde teakbomen uit het oerwoud kapt en exporteert. Bomen in deze bossen groeien veel langzamer dan die op plantages, en dat is te zien aan de jaarringen die bij teakhout uit Myanmar heel dicht op elkaar liggen.
“Je ziet het aan de structuur en je weet het ook wel, want ander teak gebruik je hier niet voor”, zegt Lok. “Het groeit langzaam, er zit vettigheid in het hout en je hebt een hele fijne nerf. Daardoor krijg je een heel mooi product op je schip en dat wil je als eigenaar.”
Een andere aanwijzing is de lengte van de gebruikte stammen, die zichtbaar is op de foto’s van de renovatie van de Groene Draeck. Plantagehout wordt sneller geoogst, de stammen krijgen niet de tijd om uit te groeien tot grote lengtes die nodig zijn voor een dek.[…]

‘Herkomst onduidelijk’

De RVD bevestigt dat voor de Groene Draeck hout van de tectona grandis is gebruikt, de botanische aanduiding voor de teakboom. Maar volgens de woordvoerders van prinses Beatrix groeit deze boom op meer plekken in Zuidoost-Azië en is dus niet te zeggen of het hout uit Myanmar komt.
Maar experts zijn het daar niet mee eens. Volgens de FAO, de voedsel- en landbouworganisatie van de Verenigde Naties, groeit de tectona grandis maar in vier landen in het wild: India, Thailand, Laos en Myanmar.
In drie van de vier landen gelden wetten en regels die de kap en export van teakbossen verbieden, alleen in Myanmar is dit toegestaan. “Myanmar is het enige land dat wild groeiend teakhout produceert”, bevestigt FAO-onderzoeker Walter Kollert.

Juridisch buiten schot

Met het gebruik van teakhout uit Myanmar blijft prinses Beatrix als scheepseigenaar juridisch gezien buiten schot. De economische sancties tegen Myanmar (2007-2013) en de strenge Europese houtverordening (2013-heden) hebben alleen betrekking op de import van teakhout. Als het hout eenmaal de grenzen van de Europese Unie is gepasseerd, mag het vrijelijk verkocht worden door houthandelaren voor gebruik op luxe jachten.
Dat gebeurt veelvuldig. Uit onderzoek van NRC Handelsblad bleek eerder dat Nederlandse bedrijven de dekken hebben gebouwd van de nieuwe superjachten van Amazon-oprichter Jeff Bezos en regisseur Steven Spielberg. Beide schepen zijn rijkelijk bekleed met Myanmar-teak.
In verband hiermee trof de Nederlandse werf Oceanco in Alblasserdam onlangs een schikking met het OM van 150.000 euro; het hout voor Bezos’ schip was via Turkije geïmporteerd, dat buiten de EU ligt (red.)

Voorbeeldrol

Hoogleraar bosecologie Pieter Zuidema (WUR) draait het om: volgens hem heeft het Koninklijk Huis een voorbeeldrol, en had voor het dek van de Groene Draeck voor hout gekozen moeten worden dat gegarandeerd onomstreden is.
“Ten tijde dat de Groene Draeck werd gerenoveerd, was algemeen bekend, en zeker bij houtimporteurs en jachtbouwers, dat veel teak uit Myanmar illegaal wordt verkregen en dat bosbeheer daar stelselmatig slecht is”, zegt Zuidema. “Bij twijfel over legaliteit, duurzaamheid of documentatie zou het beleid moeten zijn om een andere houtsoort of leverancier te zoeken.
Saillant detail: Prinses Beatrix is tevens beschermvrouwe van de Bomenstichting, een organisatie die de zorg en aandacht voor bomen zegt te bevorderen.

Lees het veel uitgebreidere artikel op de website van RTL-nieuws.
Over de boete voor het gebruik van fout teakhout op het jacht van Amazon-baas Bezos
valt meer te lezen in een artikel van Tessa Heerschop in de Schuttevaer (alleen voor abonnees).
Foto: Rijksvoorlichtingsdienst.