Wordt het Palmhoutwrak opgegraven?

Het palmhoutwrak, zo wordt het bijzondere scheepswrak voor de kust van Texel genoemd. Als het aan de politiek ligt, gaan we het schip uit de zeventiende eeuw eindelijk opgraven.

Voor de kust van Texel liggen tientallen scheepswrakken. Een van de schepen trekt extra de aandacht. Toen duikers het scheepswrak in 2014 onderzochten, bleek het namelijk een wel heel speciale vracht te hebben. Op de bovenlaag van het schip werden om te beginnen stammen kostbaar palmhout ontdekt. Daardoor kreeg het schip de koosnaam ‘palmhoutwrak’. Later werden ook ín het schip allerlei speciale vondsten gedaan: onder meer een zilveren pronkbeker, een luxe toiletset, een oosters tapijt, en een kalfsleren boekband met koninklijk stempel. Allemaal spullen die van de elite zijn geweest.

Maar de indrukwekkendste vondst was een jurk van zijde satijn, met een ingeweven bloemenmotief. Het kledingstuk is opvallend mooi, en ook opvallend intact. Er is überhaupt nauwelijks kleding uit de zeventiende eeuw bewaard gebleven, dus het is heel bijzonder dat juist een exemplaar dat al vierhonderd jaar op de zeebodem lag zo mooi is gebleven. De jurk is te zien in museum Kaap Skil in Oudeschild (Texel).

Het mysterie en de bijzondere vondst zijn door de NTR in een documentaire en podcastserie gegoten, die zich laten beleven als een ware detective.

Verder onderzoek

Sinds de vondst hebben wetenschappers flink over de jurk gekibbeld. Kwam hij uit Engeland of uit de Republiek? En van wie was het kledingstuk eigenlijk? Volgens sommigen van royalty, volgens anderen van een vrouwelijke spion aan het koningshuis. Historici deden samen met archeologen uitgebreid onderzoek naar de precieze achtergrond, maar ze zijn ze er nog steeds niet over uit.

Zelfs de politiek bemoeit zich met dit bijzondere scheepswrak. ‘De Tweede Kamer heeft een motie aangenomen om verder onderzoek te doen naar de opgraving van het wrak,’ zegt Helmer Helmers, historicus van de zestiende en zeventiende eeuw. ‘Ik zou het in ieder geval prachtig vinden als het schip echt wordt opgegraven. Hopelijk kunnen we dan eindelijk meer vragen beantwoorden.’

Het schip

De jurk is namelijk niet het enige object dat voor vragen zorgt. Ook het schip zelf is nog in nevelen gehuld. Historici weten bijvoorbeeld nog altijd niet precies van wie het vaartuig was. Door in archieven en verzekeringspapieren te duiken zijn een paar kandidaten komen ‘bovendrijven’, maar nog altijd is er weinig zeker.

‘Er liggen veel wrakken rond Texel’, zegt Helmers nog. ‘En opgraven kost veel geld. Je moet dus keuzes maken. Maar ik denk wel dat dit wrak een goede keuze zou zijn. Als we dit wrak kunnen opgraven, kunnen we veel meer zekerheid krijgen over de vragen die we nu hebben. En wie weet welke schatten we nog meer vinden in het schip.’

Lees het artikel van Rik Peters in Quest
Foto: Museum Kaap Skil