Hajo Olij doet alles voor het perfecte plaatje

„Het is gevoel en vakmanschap, en soms levensgevaarlijk.” Maritiem fotograaf Hajo Olij (75) stapte dit jaar voor de 38e keer in zijn rubberbootje om de Enkhuizer Klipperrace vast te leggen. 

„Op 24-jarige leeftijd, na twee afwijzingen van de kunstacademie, heb ik het letterlijk en figuurlijk over een andere boeg gegooid”, vertelt Hajo Olij aan boord van zijn EH 26, zijn ’fotoboot’, in de rommelhoek van Enkhuizen. „Ik moest mijn huis uit en kocht een oude vissersboot in de Zuiderhaven van Groningen. Het was een wrak: de vorige eigenaren leken meer te drinken dan schoon te maken, het was bezaaid met bierdopjes. Ik wist niets van boten, en het duurde bijna een jaar voordat ik de machinekamer ontdekte.”

Olij maakt dan al enige tijd foto’s. „Dat waren meer artistieke werken, met hier en daar een kleine expositie, waar mensen vooral heel hard riepen hoe mooi het wel niet was. Maar ik verdiende er geen donder mee.” Een buurtschipper brengt hem op een idee: „Hij moest uitvaren voor een grote onderhoudsbeurt en vroeg of ik foto’s kon maken terwijl hij langsvoer. Dat bracht me aan het denken. Mensen die zelf varen, kunnen hun eigen schip nooit goed vastleggen, daar ligt een behoefte.”

Protest

In diezelfde periode ontstaat het Amsterdamse Botencomité, in de jaren 70 opgericht als actiegroep tegen de saneringsplannen en het verminderen van woonboten in de hoofdstad. „Ze vroegen mij een serie te maken over hoe mensen aan boord leven.” Ook toen een groot aantal schippers protesteerde tegen de inpoldering van de Markeerwaard, schakelt de actiegroep Hajo in als fotograaf en verslaggever. „Daar leerde ik de bruine vloot en charterschepen kennen, zoals de Kaat Mossel, die nu ook weer meedeed aan de Klipperrace.”

Sinds 1988 is hij de vaste fotograaf van de Enkhuizer zeilrace, waar hij jaar na jaar bijzondere momenten vastlegt. „Ik ontwikkelde door de jaren heen gevoel voor het vak, het weer en de belichting.” Daarnaast werkt hij met een paar eenvoudige, doeltreffende technieken. ,,Fotografeer een schip altijd in beweging naar je toe, met de bolle kant van de zeilen in je lens, en de zon in je rug. Het draait ook om timing: je wacht tot het schip het water splijt, zodat het golfeffect mooi zichtbaar is.”

Gevaar

Dat doet hij vanuit een klein rubberbootje, manoeuvrerend tussen de grote klippers. „Soms lig je behoorlijk in de weg,” lacht hij. „En het is ontzettend gevaarlijk. Vorig jaar stond er zondag windkracht acht met flinke golven. Ik moest constant uitkijken dat ik niet met mijn hele boot achterover sloeg tijdens het fotograferen. Achteraf heb ik hem wel even geknepen, want het had echt mis kunnen gaan.”

Een enkele keer loopt het uit op een ongeluk. „Een grote tjalk kwam recht op me af. Ik lag precies op de plek voor de perfecte foto, maar mijn motor sloeg af. Ik moest kiezen: eerst het startkoord pakken, of de foto maken. Ik koos voor dat laatste. Daarna botsten we, gelukkig zonder gevolgen, maar het was wel een linke situatie.”

Met de verkoop van zijn foto’s aan vaarmedia verdient hij nu een ’leuk zakcentje’, maar het gaat hem niet meer om het geld. „Ik heb AOW en kan daar ruim van rondkomen. Soms gaat er een camera met waterschade of een buitenboordmotor kapot, en daar gebruik ik de inkomsten voor.” Hij zegt al meerdere jaren dat het zijn laatste zal zijn, maar het lukt hem niet. „Stoppen zou mijn hele leven op z’n kop zetten. Ik leef mee met het ritme van het vaar- en wedstrijdseizoen, en daarna val ik in een soort winterslaap. Zou ik echt stoppen, dan wordt dat een héél lange winterslaap.”

Bron: Just van Westen in het NHD (alleen voor abonnees).
Foto’s: rvpmedia.nl.