Historisch beeldmateriaal massaal offline

Archiefinstellingen verwijderen steeds meer historisch beeldmateriaal van hun websites. Daarmee worden de resultaten van vele jaren digitaliseringsbeleid tenietgedaan. De branchevereniging van archiefinstellingen slaat alarm.

Afbeelding: Stadsgezicht Leiden, geschenk Dr. J. Kalf Beeld: RCE via Wikimedia CC BY-SA 4.0

Erfgoed Leiden verloor onlangs een rechtszaak over het online publiceren van anonieme prentbriefkaarten uit het begin van de 20e eeuw. Vanwege deze zaak halen veel instellingen hun prentbriefkaarten en daarmee vergelijkbaar beeldmateriaal offline.

Anonieme makers
Archiefinstellingen doen veel onderzoek om rechthebbenden op te sporen en afspraken met hen te maken voordat ze afbeeldingen op internet publiceren. In het geval van oude prentbriefkaarten is meestal niet bekend wie de maker is van de foto op de kaart, maar wel wie de uitgever is. Auteursrechten van uitgeverijen vervallen na 70 jaar; auteursrechten van makers echter pas 70 jaar na de dood van de maker. Archiefinstellingen verkeerden daarom in de veronderstelling dat zij anonieme prentbriefkaarten ouder dan 70 jaar in hun beeldbanken mochten publiceren. Nu blijkt dat dat toch niet zo is.

Verstrekkende gevolgen
Nu het risico op claims en boetes groter blijkt dan gedacht, worden instellingen nog voorzichtiger dan ze al waren. Erfgoed Leiden haalt voor de zekerheid ruim 100.000 foto’s offline. Het Regionaal Archief Tilburg zette al eerder 80.000 van hun 110.000 digitale foto’s ‘op zwart’. Het Noord-Hollands Archief maakte eerder deze week bekend 56.000 anonieme prentbriefkaarten van internet af te halen. Tientallen archiefinstellingen in het hele land doen hetzelfde. Bij elkaar worden er zo honderdduizenden digitale afbeeldingen aan het publieke digitale domein onttrokken.