Plastic patserbak nadert voltooiing

De replica van het 17e-eeuwse speeljacht, dat op de werf van Clean2Anywhere in Hoorn wordt gemaakt van afvalplastic. HDPE, om precies te zijn: “Van shampooflessen en boterkuipjes.’’ Alleen de masten worden van hout; “Oók duurzaam.”

,,Wat een patserbak wordt het toch, echt. Een ontzettende vette bak.’’ Edwin ter Veldes ogen stralen. Ruim vier jaar nadat de kiel werd gelegd voor het twaalf meter lange speeljacht, nadert het moment van de tewaterlating. In april is het zover. Ter Velde ziet al helemaal voor zich hoe het letterlijk van stapel loopt, ‘op zeventiende-eeuwse wijze’, van de helling getrokken door twee schoolklassen.

Leeuwen

Blikvanger op de achtersteven is een kleurig wapen: twee rode leeuwen met gele manen, die een vlaggenmasthouder met het logo van C2A vasthouden. Vele uren werk zitten erin, want verf houdt niet op HDPE. Elke kleur moest apart worden ‘gelast’, in elkaar versmolten, nadat er met beiteltjes ruimte voor was gemaakt.
In de werkplaats wordt gewerkt aan tal van andere kunststof onderdelen met siersnijwerk, die in en op de boot zullen worden aangebracht. Zeemonsters, krullen, schildjes met initialen. Net zoals in de speeljachten van destijds, waarmee vermogende kooplieden anderen tijdens het ‘spelevaren’ graag wilden imponeren.

Houten masten

Binnenkort worden de twee masten geplaatst. De achterste vijftien meter lang, de voorste tieneneenhalf. Die masten worden gesteund door een speciale constructie van dekbalken en ‘knieën’ onder die balken en aan de romp. Of dat sterk genoeg zal zijn ,,weten we pas als we het gaan proberen”.

De masten zelf zullen van hout zijn. Het onderzoek naar de ‘buigweerstand’ van gerecycled kunststof, waar Ter Velde en verschillende deskundigen al jaren aan werken, is nog niet zo ver dat hij het aandurft om daarvan een mast te maken. ,,Er zijn in de afgelopen jaren ernstige ongelukken gebeurd met masten die afbraken. Daarmee moet je niet zomaar gaan experimenteren. Dat is levensgevaarlijk.’’
Hij laat een soort tape zien waarin in de lengterichting kunststof vezels zijn verwerkt. Vervolgens toont hij een blokje, waarin ontelbaar veel van die tapes op elkaar zijn ‘gelijmd’, als een soort spekkoek. ,,Dit geeft de stijfheid die we nodig hebben om een mast te kunnen maken. We zien in het laboratorium dat we die stijfheid kunnen bereiken, maar die belasting is niet hetzelfde als waar een mast in werkelijkheid mee te maken krijgt. We gaan het daarom eerst toepassen in iets met een laag risicoprofiel: de zwaarden van het speeljacht. Die hebben ook een grote belasting te verwerken. En als het allemaal goed gaat, maken we er een mastje van vijf meter van, voor de werkboot. Dan kijken we verder.’’ […]

Fluitschip

De bouw van het speeljacht is een belangrijke stap op weg naar het ultieme doel: een fluitschip van afvalplastic. Een driemaster van dertig meter lang, waar Ter Velde in 2030 mee naar Batavia wil zeilen, en die hij uiteindelijk als zeilend handelsschip op de internationale vrachtvaart wil inzetten.
Het zal nog een hele uitdaging worden om de classificatie voor elkaar te krijgen, die nodig is om het schip te kunnen registreren en te verzekeren. Maar daar laat de man, die met echtgenote Liesbeth 650 kilometer op zonne-energie over de zuidpool reed, met een uit afvalplastic gebouwde wagen, zich natuurlijk niet door weerhouden. Hij wijst er op dat de Hoornse handelaar Liorne, de ‘uitvinder’ van het fluitschip in zijn uiteindelijke vorm, eerst ook werd uitgelachen. ,,Wacht maar tot-ie te water gaat.’’

Gekroonde feniks

Het wordt een replica van een bestaand fluitschip van bijna 400 jaar oud, dat jaren geleden in buitengewoon goede staat op de bodem in de Finse Golf werd aangetroffen. Dat schip zou de Witte Swaan hebben geheten.
Edwin ter Velde weet de naam al die de replica gaat krijgen: de Gekroonde Feniks. ,,Omdat het een kroon is op ons werk, de eindfase in de evolutie van afvalplastic schepen, en verrijst uit de as: symbolisch voor de boodschap: verbrand plastic niet, maar maak er iets moois van.’’
Zover is het echter nog niet. Eerst maar eens het speeljacht. ,,Reken maar dat ik hiermee de blits ga maken, het wordt een vette reclamezuil voor onze missie. Maar met het materiaal dat we hiervoor hebben gebruikt kunnen we het fluitschip niet bouwen. Daar is nog wel wat meer voor nodig. Er moet nog een hoop gebeuren.’’

Den Helder

De mogelijkheid bestaat dat het fluitschip van Clean2Anywhere uiteindelijk op Willemsoord, de voormalige Rijkswerf in Den Helder, zal worden gebouwd. Maandag informeert Edwin ter Velde Helderse politici tijdens een vergadering ‘over de missie en visie’ van zijn organisatie. Op de agenda staat dat hier de activiteiten worden gepresenteerd ‘die Clean2Anywhere samen met Helderse organisaties onderneemt om op Willemsoord een vrachtschip van afvalplastic te bouwen’. Volgens Ter Velde valt pas een besluit over het bouwen van een schip op de voormalige rijkswerf als de Helderse gemeenteraad vindt dat C2A welkom is op Willemsoord.

Bron: nieuwsbrief C2A en een artikel van Eric Molenaar in het NHD (alleen voor abonnees).
Foto’s: C2A