Spitsen klem in de Franse waterplanten

De Franse spitsenkanalen groeien deze zomer zo hard dicht met waterplanten dat er voor de vrachtvaart amper een doorkomen aan is. Nederlandse schippers slaan alarm.

De Traveller van Piet en Suzanno Bouchier is momenteel vanuit het Zuid-Frans Arles onderweg naar Valenciennes in Noord-Frankrijk. Het eerste deel, over de Rhône en Saone, verliepen goed. Maar zodra de 39 meter lange spits in het Canal entre Champagne et Bourgogne, hoe slechter de situatie wordt. De Bouchiers varen het liefst op Zuid-Frankrijk. Maar de afgelopen twee zomers bleven die reizen uit vanwege stremmingen en watertekorten. Dit jaar deed zich weer een kans voor. ‘De heenreis was op sommige plekken ook al zwaar’, zegt Piet aan de telefoon, terwijl hij moeizaam onderweg is tussen Saint-Dizier en Vitry le François. ‘We varen hier volledige door de exotische waterplanten en onze schroef is het aan het maaien. De vaarwegbeheerder (Voies Navigables de France – red.) doet wel zijn best. Maar naar mijn idee toch nog wat te weinig. Ze hebben een maaibootje, maar snoei geeft groei. En deze plant komt razendsnel snel terug. Wanneer ze klaar zijn met een kanaalpand en doorgaan naar het volgende is het alweer teruggegroeid.’ Gevolg is dat de Traveler zich een weg moet weten te banen door een wildgroei aan waterplanten.

Extra gasolie

‘We lopen nu 3,3 kilometer per uur en dat voelt zowaar als een verademing. Dat zegt genoeg. Soms gaan we maar 0,7 kilometer per uur. Dit kanaal zou overal een minimale diepte moeten hebben van 2,20 meter. Dan loop je makkelijk 5,5 km/u afhankelijk van hoe diep je geladen ligt. Dat is lang overal niet meer het geval, daar komt nu dan de plantengroei bij, die de snelheid ver onderuit haalt. Daarnaast kost het extra gasolie en veel meer vaartijd. Daar wordt de verlader natuurlijk ook niet blij van.’

Zich een weg banend door de planten betekent dat de Traveler nu als het ware dienst doet als maaiboot. ‘Ja, zeker is dat zo. Wat de gevolgen daarvan zijn? Dat kun je beter aan de Mazzel vragen, die varen een dag achter ons.’

Helemaal klem

‘Het is een groot dek aan planten dat Piet losmaakt’, lacht schipper Eric Buijsman van de Mazzel (38,50 x 5 meter). ‘En wat los is, krijg ik tussen de sluismuren en sluisdeuren. Daardoor loopt de boel helemaal klem.’

Daarmee doelt Buijsman niet alleen op de sluis, maar ook op zijn schip. Het heeft de Mazzel al heel wat vertraging bezorgd. ‘In een spitsenssluis is geen ruimte over. Die planten hopen zich daar op en vervolgens komen wij erin vast te zitten.’

Buijsman nam contact op met VNF. ‘Kwam er een jongen met een riek aan die het moest oplossen. De vaarwegbeheerder heeft veel personeel wegbezuinigd, krijg ik het idee.’

Uiteindelijk wist de Mazzel vrij te komen uit de sluis. Achter het schip werden twee verlaten opengezet, waardoor de kont omhoog kwam en het schip een zetje kreeg. Ook Buijsman zelf moest nog veel vragen van zijn Mazzel om zich los te wurmen. ‘En vervolgens op tijd weer tot stilstand te komen, anders varen we onze stuurhut eraf onder de brug die pal achter de sluis ligt.’

Motor oververhit

Ook Buijsman kreeg te maken met een vaarsnelheid van minder dan een kilometer per uur. ‘Ik heb meer gas geprobeerd en toen gingen we een halve kilometer sneller. Maar toen gingen ook alle alarmbellen af. Motor oververhit. Als dit het hele kanaal zo zou zijn, dan kap ik er mee. Nu lopen we wel weer redelijk’, zegt Buijsman, die van Valence onderweg is naar Brugge. ‘We gaan drie kilometer per uur.’

Beide spitsen varen al jaren op deze route en zien de situatie verslechteren. De plantengroei levert ook de pleziervaart problemen op. ‘Ik kwam er gisteren eentje tegen die al acht keer had moeten duiken naar de schroef’, vertelt Buijsman. Het maakt het ook voor jachten steeds onaantrekkelijker om een tocht door Frankrijk te maken over deze officiële hoofdroute naar het zuiden. Buijsman vreest voor een vicieuze cirkel: hoe minder er vaart, hoe minder onderhoud en uiteindelijk volgt dan sluiting van de vaarweg.

Die negatieve spiraal constateren ze aan boord van de Traveler ook. ‘En omgekeerd geldt nu natuurlijk ook dat wanneer er te weinig onderhoud gepleegd wordt het minder aantrekkelijk is om er te varen. Daarbij komt dat het woord onderhoud in de Franse cultuur anders wordt beleefd dan bij ons. Toch is het voor onze Zuid-Franse klanten van belang dat we op deze route blijven varen om hun keuze voor duurzaam transport te kunnen blijven vervullen.’

‘De Fransen hebben een enorm areaal aan kanalen om te onderhouden. Maar wij hebben het idee dat VNF eigenlijk alles inzet op de aanleg van het Canal Seine Nord’, vertelt Suzanno. ‘De rest moet het doen met wat overblijft.’

De VNF was niet bereikbaar voor commentaar.

Lees het oorspronkelijke bericht in Schuttevaer (alleen voor abonnees)

foto’s: Traveller