Strenge eisen absurd, vinden zompenschippers

Nieuwe eisen voor binnenvaartschippers hebben grote gevolgen voor toeristische uitjes met de Berkelzomp en de Enterse zomp. De vrijwillige schippers moeten voortaan aan strenge eisen voldoen. „Dit is dieptriest, dat kan onze doodsteek zijn.”

Er is een nieuwe Europese richtlijn in de maak voor binnenschippers, en die is zo streng dat kleine toeristische vaartuigjes zoals de Berkelzomp en de Enterse zomp er mogelijk aan onderdoor gaan.
De regeling stelt een waslijst van strenge eisen aan de schippers. Zo moeten ze een certificaat halen voor ‘schipper open rondvaartboot’. Dat heeft nogal wat voeten in de aarde en kost ook flink wat. Elke twee jaar moet opnieuw een theorie-examen van 108 euro en een praktijkexamen van 125 euro worden afgelegd bij het CBR. Verder moet elke schipper boven de 70 elke twee jaar fysiek gekeurd worden en verplicht logboeken gaan bijhouden. Ook moeten ze een marifonie-certificaat halen.

 Zompen, en verder niets

In Berkelland varen al jarenlang de Berkelzompen. De zompenkearls toeren rustig over de Berkel met hun historische bootjes, waar ongeveer twintig toeristen in passen. Elk jaar maken zo’n drieduizend mensen een ontspannen tochtje tussen de weilanden. Behalve de zomp vaart er niets.
De Berkelschippers vielen dan ook zowat van hun stoel toen ze hoorden over de nieuwe eisen. Een marifoon-diploma? „Een zomp heeft helemaal geen marifoon”, zegt Arjan Schutten, voorzitter van de Borculose schippers van Berkelzomp de Jappe. „Moeten we er dan een gaan meenemen? En dan moet er ook iemand in het botenhuis bij zo’n ding gaan zitten. We hebben toch een mobieltje? Het enige wat wij onderweg hooguit tegenkomen is een kano.” Daar heb je geen marifoon voor nodig, je kunt ook gewoon hallo zeggen.

‘Gebaseerd op eenheidsworst’

Misschien wordt de soep niet zo heet gegeten? „We hadden een voorlichtingsavond van het CBR over de nieuwe regels en het gaat echt gebeuren. Dit is dieptriest, dat kan onze doodsteek worden.” Het lijkt alsof er niet is nagedacht over kleinschalig toerisme. „Het is allemaal gebaseerd op eenheidsworst.”

De zompenkearls beschikken op dit moment allemaal over een klein vaarbewijs. Het examen daarvoor is eenmalig. Aanscherpen van de regels is op zich niet verkeerd, zegt Schutten. „Nu kun je zo’n bewijs halen zonder ook maar één keer in een boot te hebben gezeten.” Maar dit schiet door. „Dit kost heel veel geld en heel veel stress. Het is echt bizar.”

Herman ter Avest, voorzitter van de Enterse Zomp, is ook geschrokken van de nieuwe regels voor zijn schippers. „Nee, daar zijn we het niet mee eens. We gaan bezwaar indienen”, zegt hij. De Enterse Zomp vaart in Enter, Rijssen en Hellendoorn. Ter Avest ‘werkt’ met ongeveer zestig schippers. „Die hebben we ingelicht. Bijna alle schippers moeten opnieuw examen doen. Ja, daar hebben ze geen zin in.”

De Enterse Zomp wil gaan kijken naar de mogelijkheden. „We willen blijven varen. We willen de geschiedenis van de Enterse Zomp blijven vertellen”, vertelt Ter Avest.
Om dat mogelijk te maken hoopt hij de regels te kunnen omzeilen door aanpassingen te doen aan zijn vloot. „Misschien kunnen we kleinere boten bouwen. Misschien kunnen we onze boten inrichten voor minder personen. We weten het nog niet.”

Politieke aandacht

Dat de eisen absurd zijn, vinden ook twee Berkellandse raadsleden van GroenLinks/PvdA. Ze trokken deze week bezorgd aan de bel bij de gemeente en bij hun collega-fracties, want ook zij vrezen dat de vrijwillige schippers straks massaal afhaken en nieuwe er geen trek meer in hebben. Het is de doodsteek voor dit erfgoed, vrezen ze. ‘De kosten voor een stichting met alleen vrijwilligers, zoals de Berkelschippers, lopen totaal uit de hand.’

De meeste schippers van toeristische zompen zijn gepensioneerde vrijwilligers. ‘Ze delen een stuk geschiedenis met inwoners, scholen, en toeristen en houden ons cultureel erfgoed in stand’, aldus de twee raadsleden. ‘Wij zien echt problemen ontstaan die grote gevolgen kunnen hebben. Dit kan betekenen dat het voortbestaan van de Berkelschippers in het gedrang komt.’

De nieuwe regels worden binnenkort gepubliceerd en dan duurt het nog een tijdje voor ze gelden, er is een overgangstermijn van drie jaar. De raadsleden vragen de gemeente en hun collega-fracties om in actie te komen. Schippers en politici hopen samen te kunnen optrekken met andere gemeenten en schippers van andere historische vaartuigjes voor toeristen, zoals de fluisterboten in Zutphen en de zomp in Lochem.

Bron: een artikel van Lilian ten Donkelaar op de site van Tubantia (alleen voor abonnees).
Beeld: Enterse zomp De Vriendschap

Noot van de redactie

Dat op een open schip op relatief stil binnenwater een marifoon (en dus een marifooncertificaat) verplicht zou zijn, bevreemt ook de redactie. Navraag bij het CBR en de RDI leverde geen definitief uitsluitsel op. Het CBR bevestigde telefonisch dat er voor een schip boven de 20 meter een marifoonplicht is, en stelde dat op schepen kleiner dan twintig meter met een handmarifoon kan worden volstaan. Zonder verdere toelichting leidt dat tot de vraag of dat dan ook voor een roeibootje geldt. Daarop kwam geen duidelijk antwoord, wel werd geopperd dat ook het vaargebied en de hoeveelheid passagiers er toe doen. Hoe dat precies zit wist het CBR echter niet te vertellen. Niettemin is dat wel de instantie die erover gaat, dus veel navraag bij het CBR kan geen kwaad; na een zekere hoeveelheid telefoontjes zal het juiste antwoord daar wel paraat zijn.