Uit de oude doos: legging op narrow boats

Wie kent niet de narrow boats die op de Engelse kanalen voor vracht- en personenvervoer zorgden? Voor de motorisering werden ze gejaagd of geboomd, maar hoe kom je ermee door een lange, lage tunnel?

De eerste narrow boats speelden een belangrijke rol in de economische veranderingen van de Britse industriële revolutie. Het waren houten boten die werden voortgetrokken door een paard,  geleid door een bemanningslid, vaak een kind.
Narrow boats werden voornamelijk ontworpen voor het vervoeren van vracht, hoewel sommige pakketboten ook passagiers, bagage, post en pakketten vervoerden. De boten waren ontworpen op de lengte en breedte van de sluizen, maar ook de hoogte was beperkt. De Engelse kanalen voerden namelijk veelvuldig door lange tunnels, die om de bouwkosten te drukken niet hoog waren en met een jaagpad langs de tunnel waren uitgerust. Daar kon dan ook niet geboomd of getrokken worden.

Legging

Legging was een handmatige voortstuwingsmethode die werd gebruikt om boten door kanaaltunnels te verplaatsen voordat de boten werden gemotoriseerd. Schippers of ingehuurde leggers lagen op hun rug bovenop de boot of op een houten plank over de boeg en duwden met hun voeten tegen de tunnelwanden of het plafond om het vaartuig voort te stuwen.
Dit arbeidsintensieve proces werd vaak gebruikt in lange tunnels, zoals de Standedge Tunnel in Engeland. Sommige tunnels hadden zelfs professionele leggers die lege boten in ongeveer een uur door de tunnel konden loodsen en voor hun inspanningen werden betaald. Toen jaagpaden en later gemotoriseerde voortstuwing algemeen ingang vonden, raakte legging in onbruik.

Decoraties

Tegen het einde van de 19e eeuw was het gebruikelijk om rozen en kastelen te schilderen op kanaalboten en hun inrichting en uitrusting. Veelvoorkomende plaatsen zijn de deuren van de kajuit, het watervaatje en de zijkant van de boot, samen met sierlijke letters die de naam van de boot en de eigenaar aangeven.
De oorsprong van de rozen en kastelen op kanaalboten is onduidelijk. De eerste schriftelijke verwijzing naar deze versieringen lijkt te staan in een uitgave van het tijdschrift Household Words uit 1858, in een reeks artikelen getiteld “On the Canal”, waaruit blijkt dat deze kunstvorm op dat moment al bestond.

Bron: nieuwsbrief Maritime Clipping News
Kopfoto: Science photography.