Zuinig op enige originele Friese klipperaak

Terwijl elders de klipperaak begin vorige eeuw een populair scheepstype werd, bouwden Friese werven er in totaal slechts 27. Johan en Monique Sloots zijn eigenaar van de laatste Friese klipperaak. Johan schreef er een boek over.

‘Van ons schip bestaan er nog maar een paar en onze Geesina Maria is waarschijnlijk als enige in originele staat. Met haar 35 ton laadvermogen is ze mogelijk de kleinste originele klipperaak van Nederland.’
De 17 meter lange Friese klipperaak Geesina Maria voer vracht onder zeil tot ze al in 1949 een woonschip werd. In 1986 kwam ze in handen van het echtpaar Sloots. Johan: ‘Ik kom uit Veghel en zag daar als kind voormalige zeilschepen in de Oude Haven en op de Zuid-Willemsvaart. Ik mocht als kind een keertje mee met een tjalk en dat maakte enorme indruk. Ik ben later kok geworden en heb ook op de chartervaart gekookt.’

Erg krap

De volgende stap was het zelf aanschaffen van een schip. Dat werd de de Geesina Maria. ‘Het schip heeft een roef van 2,50 x 3 meter en het ruim is ingetimmerd, maar de stahoogte is slechts 1,50 meter. Wonen is toch wel erg krap hier, dus na vijf jaar zijn we toch aan de wal gegaan. Het schip zien we als een stukje cultuurbehoud en Fries varend erfgoed. We zijn zuinig op haar. Ze ligt nu in de museumhaven van Dokkum.’
Het schip is grotendeels in oorspronkelijke staat, al zijn wel veel onderdelen vervangen. ‘Juist om haar eruit te laten zien als in 1916. Nieuwe zwaarden, luikenkap, mast, giek, zeilen, alles is eigenlijk vervangen, behalve de romp.’ In de machinekamer staat nu een  50 pk Yanmar diesel. ‘Van oorsprong stond er geen motor in. Wij hebben gekozen voor een moderne motor die ook door de verzekeraar zou worden goedgekeurd.’

Bijzonder

Sloots zocht de geschiedenis van het schip uit. In heel Nederland zijn wel meer klipperaken gebouwd, maar in Friesland slechts een paar. ‘Ze is echt heel bijzonder. In Friesland voeren 800 skûtsjes, maar de Geesina Maria is een aak.’ Het verschil is dat de Geesina Maria een klipperkop heeft. Sloots vindt zijn schip mooier dan een skûtsje. ‘Ze is uitzonderlijk en zeilt prachtig. Ook met weinig wind vaart ze goed.’

Boek

Sloots verzamelde zoveel informatie over het schip en de vorige eigenaren, dat hij er een boek over kon schrijven. Het boek gaat over de schippers en het leven aan boord in de zeilvrachtvaart en de Friese scheepsbouw. En natuurlijk ook over de restauratie en het behoud van de Geesina Maria. ‘De bekende zaken waarmee eigenaren van historische schepen te maken krijgen komen aan bod, zoals informatie zoeken, een ligplaats vinden, reparaties en restauraties die je wilt uitvoeren.’

De Historie van een Aakschip is vanaf 19 januari (tijdens de weekenden) te koop bij Museumwerf Vreeswijk. Een mail sturen naar de auteur kan ook.
Bij Museumwerf Vreeswijk is op zondag 19 januari 2025 tussen 14:00 en 16:00 uur een lezing van Johan Sloots over de historie van de klipperaak. De lezing kost 6 euro inclusief koffie en thee en heeft plaats in de Presentatieruimte, daar is een restrictie van maximaal 50 toehoorders. Daarom geldt een verplichte aanmelding via dit emailadres.

Bronnen: een artikel van Tessa Heerschop in de Schuttevaer en de agenda van de Scheepvaartkrant.
Foto’s: Musemwerf Vreeswijk en privéarchief fam. Sloots.