Toekomst voor getijdenhaventje Paal

In Paal aan de Westerschelde willen bewoners en overheden leefbaarheid, economie en sociale samenhang  versterken door de historische verbindingen tussen het dorp en het bijzondere getijdenhaventje te herstellen.

Sinds de Deltawerken zijn getijdenhavens bijna niet meer te vinden. Wel bij het buurtschap Paal, aan de Westerschelde met het zicht op het Verdronken Land van Saeftinghe. Het getijdenhaventje, met zijn unieke spuikom, geldt als de ‘ziel’ van het dorp Paal. Het is één van de laatste nog werkende getijdenhaventjes aan de Schelde, maar het staat onder druk: internationale scheepvaart en voortdurend baggeren van de vaargeul bedreigen de bereikbaarheid en het functioneren. De aantrekkingskracht van maritiem erfgoed wordt als katalysator ingezet om ruimtelijke verbindingen te verbeteren en sociale netwerken te versterken.

Ook andere belangrijke componenten, zoals de oude muraltmuurtjes en dijkcontouren vormen belangrijke historische elementen in het dorp. Daarnaast leeft er binnen de lokale watersportvereniging waardevolle immateriële kennis over getijdenwerking, vaartechnieken en onderhoud, die van generatie op generatie wordt doorgegeven en essentieel is voor het voortbestaan van het haventje.

Versterken van de leefbaarheid

Tegelijk moeten de historische aanmeerplekken hoognodig worden vernieuwd. In samenwerking met bewoners in de omgeving is er een ontwerp gemaakt voor de haven in combinatie met herinrichting van de zwemplek in de spuikom. Met de uitvoering van beide delen wordt de leefbaarheid van het dorp en omgeving versterkt.

Nieuwe verbindingen

Een van de doelen van het overkoepelende project “Versterk De Scheldekust” is het terugbrengen van de verbinding tussen dorp en water. De hoge dijken langs de Westerschelde zorgen niet alleen voor veiligheid, maar fungeren ook als een fysieke barrière naar Schelde. Ook in Paal speelt dit, maar daar is de opgave complex door de aanwezigheid van de getijdenhaven.

De Erfgoed Deal draagt bij aan drie zaken: herstel van de voorzieningen in het haventje, aanleg van een zwemsteiger met omkleedruimtes en herinrichting van een historische dijk aan de noordkant van het dorp. Daarbij worden historische Muralt-muurtjes geïntegreerd. Alle ontwerpen zijn samen met bewoners en de grondeigenaar gemaakt. Ze combineren recreatie, cultuurhistorie en natuurontwikkeling met bloemrijke grasranden, waterrijke zones en herstel van de Oudlanddijk.

Met dit project wordt niet alleen het getijdenhaventje behouden, maar ook opnieuw verankerd in het leven van bewoners en bezoekers: een plek waar erfgoed, natuur en gemeenschap samenkomen.

Tekst en beeld: Erfgoed Deal.