Databank zoekt al 20 jaar naar Nederlandse zeeschepen
De Stichting Maritiem Historische Databank viert haar twintig jarig bestaan dit jaar. Ter ere van het jubileum werd een vaartocht georganiseerd en is een boek uitgebracht met alle mijlpalen.
De Stichting Maritiem Historische Databank verzamelt van oorsprong gegevens van alle Nederlandse zeeschepen vanaf 1813. Daar zijn onlangs werven, marineschepen, monsterrollen en scheepswrakken aan toegevoegd. De gegevens worden opgeslagen bij Marhisdata, waar geïnteresseerden kunnen zoeken op rederijen, eigenaren, scheepswerven, machinebouwers en andere scheepsonderwerpen.
Van oorsprong is de database van Marhisdata bedoeld voor het vastleggen van gegevens van Nederlandse koopvaardijschepen, schepen met een zeebrief. Ook Nederlandse schepen uit de voormalige Nederlandse koloniën zijn inmiddels opgenomen in de database: Indonesië, de Caribische eilanden en Suriname.
De afgelopen jaren hebben andere initiatieven ‘onderdak’ gevonden bij Marhisdata. Zo is hard gewerkt aan het digitaliseren van de monsterrollen van Nederlandse zeeschepen waarin bemanningsleden worden vermeld.
Jeroen ter Brugge heeft het Scheepwervenproject aan Marhisdata kunnen toevoegen. Ook wordt gewerkt aan een Marineschepen database die bij Marhisdata een onderdak krijgt. Tot slot is er nog het Wrakkenproject, waarbij handgeschreven documenten van o.a. notarissen gedigitaliseerd worden.
AI helpt een handje
De stichting gebruikt steeds vaker moderne technieken en gaat dat nog meer toepassen voor het digitaliseren van oude scheepsarchieven. Met Loghi, een tool van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (K.N.A.W), transcribeert de stichting digitale bestanden. De tekstbestanden worden geanalyseerd met AI-tools zoals ChatGPT en DeepSeek om scheepsnamen, kapiteins en andere gegevens te extraheren.
Oude teksten worden met AI omgezet naar hedendaags leesbaar Nederlands. ‘Waar we vroeger urenlang inventarissen moesten doorzoeken, doen we dit nu in enkele uren of dagen voor complete archieven. Deze techniek passen we binnenkort ook toe op bronnen die belangrijk zijn voor de koopvaardij, zoals scheepsverklaringen en consulaire lijsten’, aldus secretaris Ap Bouman. ‘Zo bouwen we verder aan een toekomstbestendige en steeds rijkere maritieme databank voor iedereen. We roepen daarom particulieren en instellingen op om samen met ons te werken aan het behoud van dit erfgoed en contact met ons op te nemen om de mogelijkheden te bespreken.’
Interesse?
Heb jij interesse in de maritieme geschiedenis van Nederland en wil je graag een rol spelen in het behoud van ons erfgoed? Onze Stichting biedt je daartoe een unieke kans. Er zijn veel verschillende mogelijkheden zodat, ongeacht je leeftijd en vaardigheden, er altijd iets leuks is om te doen van archiefonderzoek tot het vastleggen van afbeeldingen.
Ook bieden we de mogelijkheid om je eigen collectie, gegevens of afbeeldingen, digitaal bij ons onder te brengen en samen te voegen. Natuurlijk doe je dit bij voorkeur zelf want jij weet het meeste over je eigen collectie en daarnaast maken vele handen ligt werk.
Het is handig als je een klein beetje met een computer kan omgaan maar het is geen voorwaarde.
Heb je daarentegen affiniteit met computers en wil je aan de slag met automatische handschriftherkenning en/of python om data uit o.a. archieven te ontsluiten, ook dan ben je bij ons aan het goede adres. Als je bereidt bent je tijdelijk voor ons doel in te zetten om gericht maritiem onderzoek te doen dan helpen we je graag op weg om je die ‘skills’ eigen te maken.
Stuur een e-mail naar het secretariaat: marhisdata@gmail.com
Bronnen: Het artikel van Tessa Heerschop in Schuttevaer (alleen voor abonnees); website van Stichting Maritiem-Historische Databank
Beeld: Stichting Maritiem Historische Databank.